03-05-2023 · Kris van Loo voor Paardensport Vlaanderen
Eén van de vele initiatieven van Paardensport Vlaanderen was de trainingssessies met Jos Kumps. Na twee theoretische uiteenzettingen volgde een clinic in het Azelhof met enkele ruiters uit het Talententeam. Jos Kumps hamerde op de basis en afgaand op de reactie van de overvolle tribune, is het een onderwerp dat terecht aandacht verdient.
‘Dankzij de fokkerij zijn paarden kwaliteitsvoller geworden. Ze springen beter en winnen zelfs, door hun kwaliteit en niet door de stijgende capaciteit van de ruiter’, merkt Jos Kumps op, die nog een argument aanhaalt om de basis op te waarderen: ‘wie staat nog stil bij de natuurlijke functionering van een paard? Een ruiter zou bijvoorbeeld naar het bit moeten rijden, al zie je nog te vaak dat ruiters het bit naar hun paard brengen. Als ruiters een probleem hebben met de mond van het paard, roepen ze de hulp in van een bit, dat steeds sterker en zwaarder wordt. Dan gaat men voorbij aan het natuurlijk bewegingsapparaat van het paard.
Er was een tijd dat een paardenhals niet kort genoeg kon zijn. Wat krijg je dan? Dat je paard het moeilijk heeft om te balanceren. Als ik je armen achter je rug vastbind en vraag om te lopen en te springen, gaat dat wel lukken, maar het zal nooit zo productief en efficiënt zijn als wanneer je loopt en springt met je armen los. Dan balanceer je beter, net zoals een paard balanceert met zijn hals. Ik stel gelukkig vast dat men daar stilaan van afstapt. En dat is noodzakelijk, want we moeten denken aan het maatschappelijk draagvlak van onze sport in de samenleving. De opleiding van een paard moet een weerspiegeling zijn van de samenleving. Vroeger werd er top down geleid, vandaag verkiest men de bottom up methode, bij de opvoeding van kinderen, de jeugd, werknemers in bedrijven en ook bij paarden. Zij moeten op de eerste plaats staan. En ik ben hoopvol, want ik stel een positieve evolutie vast’, besluit Jos Kumps.
Roy Van Beek: ‘een spectaculaire sprong is geen goede sprong’
Roy Van Beek, lid van het Talententeam A kader van Paardensport Vlaanderen, was één van de testruiters in
de clinic van Jos Kumps. ‘Het publiek was talrijk opgekomen en je kan het belang van de basis niet genoeg onderstrepen. Jos Kumps liet ons ogenschijnlijk eenvoudige oefeningen rijden. De insteek was wel dat ze correct moesten uitgevoerd worden. En daar draait alles om bij jonge paarden. Een jong paard hoeft niet spectaculair te springen, een jong paard moet correct gereden worden tussen de hindernissen. Dan krijg je vanzelf een goede sprong en dat wordt wel eens vergeten. Ritme, rechthouden en balans zijn daarbij essentieel. Een paard moet zich los bewegen door zijn lichaam. Dat is de eerste vereiste en belangrijker dan de sprong. Een spectaculaire sprong is nog iets anders dan een goede sprong. Jos heeft veel paarden en ruiters opgeleid en telkens keert hij terug naar de elementaire beginselen van het paardrijden. Zo heb ik het ook geleerd. Ik vind het niet erg als een jong paard niet voldoet aan de verwachtingen voor zijn leeftijd. Een paard moet de tijd krijgen die het nodig heeft, ongeacht zijn leeftijd. Voor mij moet een vijfjarige geen 1.20m springen of een zesjarige 1.30m. Met jonge paarden moet er niks. Ze zullen zelf wel aangeven wanneer ze klaar zijn voor de volgende stap. En wij als ruiters en eigenaars moeten rustig blijven.'
Thibeau Spits: ‘je moet in een paard binnendringen’
Europees kampioen Thibeau Spits beaamt het belang van de basis: ‘Het is voor een ruiter belangrijk dat hij zijn paard begrijpt en weet waarom hij wat doet en wanneer. Dat is een klik die je moet maken. Of noem het een bewustwordingsproces. Als ruiter moet je je bewust zijn van elke handeling. Je moet in een paard binnendringen. Jos Kumps gaat in het paard en kan zo veel noodzakelijke stappen terugzetten om tot een beter resultaat te komen. Zo heb ik het ook geleerd. Van bij mijn eerste stapjes op een pony of paard, was het de bedoeling om hem beter te maken met een eventuele verkoop in het achterhoofd. En ja, je ziet wel eens ruiters die het zich gemakkelijk proberen te maken. Vroeg of laat kom je jezelf tegen.'
'Als ruiter is het belangrijk om je paard te voelen. Bellissimo Z bijvoorbeeld was een beetje bergaf gemaakt, dat vereiste veel dressuurwerk. Een paard moet los door zijn lichaam bewegen. Daar begin je mee door voorwaarts neerwaarts te rijden. Als je paard nog een beetje stijf is, heeft het geen zin om te trekken en te duwen. Dat werkt contraproductief. Zoiets moet je aanvoelen en dat op zich is een leerproces. Daarom ga ik nooit te snel. Paardrijden is een langzaam proces, waarbij je alles zo eenvoudig mogelijk houdt om iets aan te leren. Je kan beter vanaf de eerste keer iets goed aanleren. Iets foutief afleren is altijd moeilijker. Er worden thuis veel paarden geboren en daar neem ik mijn tijd voor. Voor ze 1.40/1.45m springen hoeven ze echt niet competitief te zijn en dan zijn ze al 8 jaar. Al wat daaraan voorafgaat is paarden trainen om ze beter te maken. En dan mogen er fouten gemaakt worden. Ik heb niet de indruk dat jonge paarden beter worden als je er een 1.10m proef mee wil winnen. Er zijn nu rankings van de beste vijf- en zesjarigen. Ik zou me daar nooit op baseren. Ik heb ook twijfels bij alle hulpmiddelen, zoals bijvoorbeeld slofteugels. Die worden vaak onoordeelkundig gebruikt. Als je tegen de natuur ingaat, forceer je je paard en krijg je blessures. Je moet paarden de tijd geven die ze nodig hebben.'
Aurelia Guisson: ‘luister naar je paard’
Aurelia Guisson werd de voorbije twee jaar Belgisch kampioen bij de junioren. In diezelfde periode werd ze ook
tweemaal Europees kampioen met het Belgisch team. Individueel is ze regerend vice Europees kampioen, in 2021 won ze individueel brons. Het kan bijna niet anders of ze heeft een goede basis gehad? Aurelia lacht: ‘ja, dankzij mama. Alles staat of valt met de basis. Mijn broer Tristan en ik zijn opgegroeid tussen de paarden, we leven er mee samen en dan verloopt dat het best in een goede verstandhouding. En dat betekent concreet dat je begint met leren zitten voor je begint te stappen. Alles begint met een correcte zit. Je wil als ruiter geen storende factor zijn op je paard. Voltige heeft ons ook veel bijgebracht. Je leert rustig zijn en ontwikkelt gevoel. Paardrijden is samenwerken. Mijn broer en ik hebben zelfs in Nederland deelgenomen aan voltigewedstrijden. Het leerde ons voelen.
Aurelia en Tristan rijden met paarden die hun ouders hebben gefokt, wat impliceert dat ze hun paarden, van het Legitahof, zelf hebben opgeleid. Wat geldt voor Aurelia en Tristan, geldt ook voor hun paarden, zoals No Limit en Naturelle van het Legitahof Z. De basisbenadering is eenvoudig tijdens de opleiding: ‘geduld en feeling is de leidraad’, vertelt Aurelia: ‘je moet weten hoe je paard zich voelt en daar op inspelen. Je moet luisteren naar je paard. En tijd nemen. Wij beginnen met onze vierjarigen in de winter, waarna ze in de zomer terug naar de weide gaan. In oktober komen ze binnen, hervatten we de opleiding en gaan ze op regionale wedstrijdjes. Allemaal rustig aan. Niet enkel de ruiter, ook je paard moet er plezier in hebben. Pas op hun 8 jaar worden ze competitief.’ Als je kijkt naar de paarden van het Legitahof, is het een bewezen formule.
